Pierwsze kroki w Niemczech

Rozpoczęcie nauki w Niemczech wiąże się z szeregiem formalności. Numer podatkowy, meldunek, konto w banku… Dlatego dziś opisujemy krok po kroku gdzie iść i co zrobić, aby od września skupić się już tylko na nauce zawodu. Jeśli zastanawiacie się od czego zacząć, to zachęcamy do lektury.

Krok 1 – Bank

Właśnie do banku należy skierować swoje pierwsze kroki. Konto może założyć każda osoba pełnoletnia (osoby poniżej 18 roku życia muszą przyjść z rodzicami). Na wizytę do banku należy zabrać ze sobą dowód osobisty (lub paszport) oraz dokument wskazujący na jakiej podstawie chce się założyć konto oraz jakie są spodziewane miesięczne wpływy. Uczniowie przedstawiają zatem kopię umowy o naukę; pracownicy – umowy o pracę.

Wskazówka:

Wielu kandydatów programu “Główka Pracuje” korzysta z usług Commerz Banku. Ma on swoje filie w całych Niemczech, więc konto można założyć np. w przygranicznym Pasewalku, a korzystać w mieście gdzie odbywa się nauka. Do tego bank w ramach podziękowania za założenie konta daje mały upominek lub pieniądze na start.

Krok 2 – Kasa chorych

Każda osoba będąca w Niemczech musi posiadać ubezpieczenie zdrowotne, dlatego wybór kasy chorych jest niezbędny. W Niemczech istnieje ponad sto kas chorych, które różnią się od siebie wysokością składek (średnio 15,5% wynagrodzenia brutto) oraz pakietami opieki zdrowotnej.

Wybierając kasę warto zatem sprawdzić jakie świadczenia bezpłatne, częściowo płatne i w pełni płatne oferują kasy.

Po podpisaniu umowy o naukę, pracodawca informuje kasę chorych o tym fakcie, a ta przekazuje wiadomość do urzędu socjalnego, który do ucznia/pracownika wysyła legitymację ubezpieczeniową.

Wskazówka 1: W kasie chorych można zarejestrować się nawet kilka tygodni przed podpisaniem umowy o naukę. Wystarczy wtedy poinformować, że umowa będzie podpisana w niedalekiej przyszłości oraz podać datę rozpoczęcia ubezpieczenia, np. od 1 lipca. Pierwszą składkę kasa chorych pobierze dopiero, gdy uczeń otrzyma pierwsze wynagrodzenie / stypendium uczniowskie.

Wskazówka 2: W Pasewalku swoją siedzibę mają trzy kasy chorych – Barma, DAK i AOK. Ta ostatnia jest często wybierana przez Polaków m.in. ze względu na udogodnienia takie jak formularze w języku polskim.

Krok 3 – Mieszkanie i numer podatkowy

Następnym ważnym krokiem jest zameldowanie się na terenie Niemiec, co pozwoli uzyskać numer podatkowy (Steueridentifikationsnummer / Steuer-ID). Numer ten mogą otrzymać także osoby niemieszkające w Niemczech – o czym można przeczytać w sekcji “Pracownicy przygraniczni”, ale zacznijmy od meldunku.

• Meldunek

Aby zameldować się w urzędzie (Einwohnermeldeamt) należy oczywiście znaleźć mieszkanie. Poszukiwania można rozpocząć od sprawdzenia ofert spółdzielni mieszkaniowych w danym mieście (Wohnungsbaugenossenschaft), a także ogłoszeń w lokalnych gazetach.

Po wybraniu mieszkania czas na podpisanie umowy najmu (Mietvertrag). Tu po raz kolejny przyda się umowa o naukę.

Dodatkowe informacje nt. meldunku w Niemczech można znaleźć klikając tu.

• Numer podatkowy

Z podpisaną umową najmu mieszkania należy zgłosić się do urzędu meldunkowego i jest to ostatnie miejsce, w którym trzeba pojawić się osobiście. Kolejne kroki odbywają się automatycznie – z pominięciem obecności podatnika.

Urząd meldunkowy wysyła do urzędu skarbowego (Finanzamt) informację o wynajmie mieszkania. Finanzamt sprawdza u jakiego pracodawcy dana osoba pracuje lub uczy się, po czym nadaje jej Steuer-ID oraz klasę podatkową. Numer podatkowy jest niezbędny przy wszelkich kontaktach z niemieckim urzędem skarbowym takich jak składnie podań, wyjaśnień, powiadomień w sprawach dochodowych czy podatkowych itp.

Pismo informujące o numerze podatkowym jest wysyłane do podatnika na adres zameldowania.

• Klasa podatkowa

Najpierw zawsze otrzymuje się pierwszą klasę podatkową. Po pewnym czasie można udać się do urzędu skarbowego i dowiedzieć się czy jest możliwa zmiana na inną klasę podatkową. Urząd bierze pod uwagę czym zajmuje się partner życiowy podatnika itd. i sprawdza czy warto zmieniać klasę podatkową.

Dodatkowe informacje dot. klasy podatkowej można znaleźć klikając tu.

Wszelkie te procedury trwają nawet kilkanaście tygodni, dlatego tak ważne jest zameldowanie się na początku lipca choćby w niemieckim internacie. Wtedy w momencie rozpoczęcia nauki we wrześniu, sprawy formalne będą już gotowe.

• Pracownik przygraniczny

Jeśli uczeń nie chce się przeprowadzać do Niemiec i planuje podczas nauki nadal mieszkać w Polsce, a do szkoły i na praktyki codziennie dojeżdżać, to zamiast do urzędu meldunkowego musi zgłosić się samodzielnie do urzędu skarbowego. Tam należy powiedzieć, że jest się pracownikiem przygranicznym, mieszkającym np. w Szczecinie i chce się otrzymać numer podatkowy.

Ważne informacje dodatkowe:

• Aktualne dokumenty. Posiadanie dowodu osobistego lub paszportu to podstawa, by legalnie przebywać na terenie Niemiec. Dlatego należy sprawdzić datę ważności dokumentów i zadbać o to, by na czas je przedłużyć.

• Adres do korespondencji. W Niemczech nie ma podziału na adres zamieszkania i adres do korespondencji, więc poczta jest przesyłana tylko na adres podany w urzędzie meldunkowym.

• Kindergeld. Uczniowie również mogą się starać o zasiłek na dzieci (Kindergeld). Wówczas sprawdzane jest jak długo osoba pracuje w Niemczech i ile zarabia.

• Kasa chorych i konto w banku są niezbędne bez względu na to czy mieszka się i pracuje w Niemczech lub czy też tylko pracuje się w Niemczech, a mieszka w Polsce.

• Uczniowie nie mają obowiązku rozliczania się w Niemczech.